समयको लामो अन्तरालपश्चातः म फेरी यो कलम कोतर्न वाध्य भएको छु । तर थाहा छैन यसपटक म के लेख्ने तयारीमा छु । शिर्षक त दिइसकेको छु ‘व्यथा साथीको’ तर जे नै भएपनि म सदा आन्तरिक सत्यको पर्दाफास तथा तितो सत्यको उद्घाटन गर्नेछु – यो निश्चय नै हो ।
कुरा दुई थरी हुन्छ – साँचो र झुठो । र यी झुठो र साँचो कुराको पनि म दुई भागमा बिभाजन गर्दछु – समय नबित्दै र समय बितिसकेपछी । हो, अहिले म सत्यको समय नवित्दै र समय बितिसकेपछीका कुराहरूलाई तुलनात्मक विवेचना गर्ने तत्परतामा छु ।
सर्व प्रथमतः समय नबित्दैको कुरोः भविष्यको त्यो पक्ष हो जहाँ हामी एक पटक सामेल भएर जीन्दगीका सम्पूर्ण घट्ना तथ्यहरूलाई पछाडी धकेल्ने कोशिस गर्दै अतीत बनाउने गर्छौं । यस्तैमा, प्रायः मानिस प्रथमतः कोही कसैसँग परिचित हुने कोशिस गर्दछ र म पनि साथीसँग परिचित हुन्छु हनि आत्मियताको जटिल भावनात्मक सम्बन्ध गाँस्न पुग्छु । ऊ साथी, तिमी साथी अनि म साथी; जरुर साथी हामी एक अर्काको नजिक भयौं र आपस्तमा सुख-दुःखको बाँडफाँड गर्न सक्ने भयौं – होइन त ? तर होइन – मित्रता भनोक एउटा स्वार्थ हो; यदि कुनै पुरुष मित्र छ भने जीवनका केहि महत्वपूर्ण कुराहरूमा सहयोग र एकअर्कालाई चुस्ने वा धुत्ने स्वार्थ हुन्छ – अथवा यस्तै अन्य कुनै स्वार्थ । यदि कुनै स्त्री मित्र छ भने उनीसँग प्रेम गर्ने, जीवनसाथी बनाउने वा जवानीको स्वाद चाख्ने स्वार्थ वा अन्य यस्तै कुनै स्वार्थ हुन्छ । स्वार्थ जहाँ पनि हुन्छ – समलैङ्गिक मित्र वा विपरित लिङ्गी जुनैमा पनि ।
मेरो मनमा अर्को पक्षपनि देखिन्छ – समय बितिसकेपछीको कुरोः यो अतीतको त्यो पक्ष हो, जहाँ हामीले स्वार्थपुर्ती गरिसकेका हुन्छौं । स्त्रीसँग उसको कौमारित्व वा सतीत्व, पुरुषसवग उसको अस्तित्व भंग गरिन्छ । हाम्रो निहित स्वार्थ पूरा गरिन्छ, हामी उनलाई उनीहरूलाई आफ्नो जीवनबाट टाढा राख्छौं वा राख्न चाहन्छौं – जुन अन्तमा मात्र गएर पश्चातापमा परिणत हुने गर्दछ ।
मलाई थाहा छ – यहाँ मैले प्रसँग पूर्याएर लेख्न सकेको छैन र म लेक्दिन पनि । जे होस् सत्य तितै हुन्छ । मैले धेरै नै पटक समयको आग्रह गरिसकेको छु । हो, समय अति मुल्यवान छ – महत्वपूर्ण छ ! तर होइन साथी समयको हत्या पनि हुन्छ, समयलाई एकै सेकेण्डमा लाखौं कोर्रा हानिएको पनि मलाई थाहा छ । किनकी समय, जो आफ्नो गति निर्धारण गर्ने गर्छ, स्वयम् समय आफैंले आफ्नो हत्या गर्छ – मेरो आडमा पनि एउटा घडी छ – खच् खच् गर्दै कराउँदैछ । साथी, यो खच् खच् को आवाज सुनाउँदै समयलाई घडीले कोर्रा हानेर अघि सार्दैछ । त्यसैले यसबखत हामीले केही गर्न सकिरहेका छौं र ? छैनौं ! अनि गर्नेपनि छैनौं, हामीभन्दा पनि झनै मैले त केही गर्न सकेकै छैन । तरपनि समयले हामीलाई फुटेको काँच बनाउँछ, जुन कहिल्यै जोडिने गर्दैन – समाज र विश्वास अनि विश्वसामु !
त्यसैले भन्छु साथी – हाम्रो मित्रतामा गर्व गर्नुपर्दैन ! किनकी, अब हाम्रो मित्रता भित्रभित्रै टुक्रिइसकेको छ । समय ! त्यो भन्दा अगावै नै हामीलाई छोडेर टाढा जानेछ, हामी समयभन्दा भिन्न हुनेछौं । हामी पूनः मित्रतामा बाँधिने छैनौं ! त्यसैले म यो कलम यही बन्द गर्द्छु – किनकी यहाँ कहिँपनि संभाव्य क्रमिकता छैन ।
लौ त !
– २०५४-१०-२६, पृथ्वी नारायण क्याम्पस, पोखरा – १